Në një epokë ku informacioni përhapet me shpejtësinë e dritës, ku pritshmëritë janë të larta dhe konkurrenca është e fortë, brezi i ri – sidomos adoleshentët dhe të rinjtë – përballet gjithnjë e më shumë me stresin dhe ankthin. Ndryshe nga brezat e mëparshëm, shqetësimet e tyre nuk lidhen vetëm me mbijetesën apo sigurimin ekonomik, por me presionin social, identitetin personal, suksesin akademik, dhe pritshmëritë që shoqëria u vendos.
Shkaqet kryesore të stresit dhe ankthit tek të rinjtë
1. Presioni shkollor dhe akademik
Mësimet, provimet, detyrat dhe pritshmëritë për nota të larta janë një burim i madh stresi. Më shumë sesa të mësojnë, shumë të rinj ndihen të detyruar të performojnë për të kënaqur prindërit, mësuesit apo veten.
2. Rrjetet sociale dhe krahasimi i vazhdueshëm
Instagram, TikTok, Facebook – rrjete që supozohet të lidhin njerëzit, shpesh kontribuojnë në ndjenjën e izolimit dhe mungesës së vetëvlerësimit. Krahasimi me jetën “perfekte” të të tjerëve krijon ndjenjën e pamjaftueshmërisë dhe ankth për pamjen apo statusin shoqëror.
3. Pasiguria për të ardhmen
Papunësia, emigracioni, mungesa e mundësive të qëndrueshme dhe krizat globale e bëjnë të paqartë të ardhmen për shumë të rinj. Kjo pasiguri e vazhdueshme çon në stres kronik dhe ndjenjën e pafuqisë.
4. Mungesa e mbështetjes emocionale
Në shumë raste, të rinjtë nuk ndihen të dëgjuar apo të kuptuar, as nga familja e as nga shkolla. Tabutë kulturore që lidhen me shëndetin mendor bëjnë që ata të mos kërkojnë ndihmë, duke i përkeqësuar gjendjet e tyre emocionale.
5. Jeta e përshpejtuar dhe mungesa e kohës për pushim
Ritmi i jetës moderne, aktivitetet jashtëshkollore, oraret e zgjatura dhe mungesa e kohës për veten ndikon negativisht në shëndetin mendor të të rinjve.
Zgjidhjet: Si mund të ndihmojmë brezin e ri?
1. Edukimi për shëndetin mendor në shkolla
Është thelbësore që shkollat të përfshijnë në kurrikulë orë edukimi për mirëqenien emocionale, vetëdijen mbi stresin dhe menaxhimin e emocioneve. Nxënësit duhet të mësojnë që ndjenjat e ankthit janë normale dhe se mund të menaxhohen.
2. Krijimi i hapësirave për komunikim
Familja dhe shkolla duhet të ofrojnë një ambient të sigurt ku të rinjtë të mund të flasin lirshëm për shqetësimet e tyre, pa u paragjykuar. Dëgjimi aktiv dhe mirëkuptimi janë çelësa për të ndihmuar.
3. Kufizimi i kohës në rrjete sociale
Vetëdijesimi për përdorimin e moderuar të rrjeteve sociale ndihmon në reduktimin e krahasimit të dëmshëm dhe varësisë digjitale. Të rinjtë duhet të inkurajohen të krijojnë marrëdhënie reale dhe të përjetojnë momente të vërteta jashtë ekranit.
4. Promovimi i aktiviteteve fizike dhe të lirë
Sporti, arti, muzika apo aktivitetet vullnetare janë mënyra të shkëlqyera për të çliruar stresin dhe për të ndërtuar vetëbesim. Ato ndihmojnë në përmirësimin e humorit dhe ndihmojnë të rinjtë të lidhen me pasionet e tyre.
5. Qasja ndaj profesionistëve të shëndetit mendor
Psikologët shkollorë, qendrat rinore apo linjat telefonike të ndihmës duhet të jenë të aksesueshme dhe të promovohen si mbështetje e natyrshme për të rinjtë në nevojë.
Përfundim
Stresi dhe ankthi nuk janë më “probleme të të rriturve”. Brezi i ri përjeton këto ndjenja në mënyrë shumë të thellë dhe shpesh të heshtur. Për të ndërtuar një të ardhme të shëndetshme për vendin, duhet të investojmë sot në mirëqenien mendore të të rinjve. Jo duke u thënë “kalon”, por duke u dhënë mjete reale për ta përballuar.