Imagjinoni të zgjoheni një mëngjes pa aromën e kafesë që ju ngroh ditën ose të mos keni më mundësinë të shijoni një çokollatë të ëmbël pas një dite të lodhshme. Ky skenar tingëllon si i pamundur, por sipas shkencëtarëve dhe raporteve ndërkombëtare, ndryshimet klimatike mund ta kthejnë atë në realitet brenda pak dekadave.
Të dyja – kafeja dhe kakaoja – janë kultura jashtëzakonisht të ndjeshme ndaj kushteve të motit.
- Kakaoja rritet kryesisht në Afrikën Perëndimore (Bregu i Fildishtë dhe Gana furnizojnë rreth 70% të tregut botëror). Bimët kanë nevojë për një klimë të qëndrueshme, lagështi të lartë dhe reshje të rregullta. Por thatësirat e gjata, reshjet e çrregullta dhe temperaturat ekstreme po i bëjnë tokat gjithnjë e më të papërshtatshme.
- Kafja arabica, lloji më i preferuar në botë, kërkon një klimë të freskët tropikale. Edhe një rritje me vetëm 2°C në temperaturën mesatare botërore mund të shkatërrojë deri në 50% të zonave të përshtatshme për prodhimin e saj deri në vitin 2050.
Kjo do të thotë se plantacionet aktuale nuk do të jenë më produktive, duke ulur ndjeshëm furnizimin botëror.
Rreziku nuk është vetëm tek mungesa e shijes, por edhe tek ekonomia dhe miliona njerëz që mbijetojnë nga këto kultura.
- Fermerët: Mbi 100 milionë fermerë në botë jetojnë nga kafeja dhe kakaoja. Humbja e këtyre kulturave do të sillte krizë sociale dhe varfëri masive.
- Çmimet: Kërkesa do të vazhdojë të rritet, por oferta do të bjerë. Kjo do të thotë çmime më të larta për konsumatorët – një filxhan kafe mund të bëhet luks, dhe një çokollatë mund të kushtojë shumë më tepër se sot.
- Kultura globale: Kafeja dhe çokollata nuk janë thjesht produkte, por pjesë e identitetit kulturor, traditave sociale dhe shoqërore. Imagjinoni kafen e mëngjesit ose dhuratën klasike të çokollatës të zhduken nga rutina e përditshme.
Përpjekjet për shpëtim
Megjithatë, nuk është gjithçka e humbur. Janë në zhvillim disa zgjidhje:
- Kërkimi shkencor – Shkencëtarët po punojnë për varietete më rezistente të kafesë dhe kakaos, që mund t’i përballojnë temperaturat e larta dhe sëmundjet.
- Zhvendosja e zonave të kultivimit – Fermerët po eksperimentojnë me plantacione në lartësi më të mëdha ose në rajone më të freskëta.
- Bujqësia e qëndrueshme – Markat ndërkombëtare po investojnë në teknologji bujqësore që ruajnë tokën, kursejnë ujin dhe reduktojnë ndotjen.
- Ndërgjegjësimi i konsumatorëve – Konsumatorët mund të ndihmojnë duke blerë produkte me certifikime “fair trade” ose “organic”, duke mbështetur kështu fermerët që punojnë në mënyrë të qëndrueshme.
Shkaku i këtij rreziku është i qartë: ndryshimi klimatik i shkaktuar nga aktiviteti njerëzor. Nëse nuk reduktojmë emetimet e karbonit dhe nuk investojmë në bujqësi të qëndrueshme, brezat e ardhshëm mund të mos e njohin kurrë shijen e kafesë apo çokollatës.
Ajo që sot duket si një kënaqësi e vogël e përditshme, nesër mund të kthehet në një luks të paarritshëm. Pyetja që mbetet është: a jemi gati të ndryshojmë zakonet tona për të mos humbur këto kënaqësi të thjeshta, por të pazëvendësueshme të jetës?