Në heshtje dhe shpesh pa u vënë re nga të tjerët, një valë e re shqetësimi po përhapet ndër brezin e ri: ankthi kronik. Të dhënat më të fundit tregojnë se 1 në 3 të rinj nën moshën 25 vjeç vuan nga forma të përhershme të ankthit, shpesh të padiagnostikuara, por me pasoja të dukshme në përditshmëri. Psikologët e quajnë këtë një “epidemi të heshtur”, pasi përhapet shpejt, por mbetet shpesh e injoruar.
Specialistët e shëndetit mendor shpjegojnë se ky ankth i përhershëm nuk lidhet thjesht me ndonjë ngjarje të veçantë, por me një gjendje të zgjatur stresi emocional, që ndikon në gjumë, përqendrim, vetëvlerësim dhe shëndet të përgjithshëm. Në vend që të jetë një përjashtim, ankthi është kthyer në realitetin e zakonshëm për shumë të rinj.
Pse po ndodh kjo?
Ka disa faktorë që kontribuojnë në këtë rritje të ndjeshme të ankthit tek të rinjtë:
- Rrjetet sociale, që krijojnë krahasime të vazhdueshme, presion për perfeksion dhe mungesë lidhjeje të vërtetë emocionale.
- Pasiguria për të ardhmen, qoftë në planin ekonomik, profesional apo personal.
- Izolimi social, sidomos pas pandemisë, që ka thelluar ndjenjat e vetmisë.
- Presioni akademik dhe pritshmëritë e larta nga familja apo shoqëria, që nxisin ndjenjën e dështimit.
Sipas psikologëve, një nga shenjat më shqetësuese është normalizimi i këtij ankthi, ku të rinjtë e pranojnë gjendjen si pjesë të jetës moderne, pa kërkuar ndihmë ose pa kuptuar se ndihen keq.
Cilat janë simptomat më të zakonshme?
- Pagjumësia dhe lodhja e vazhdueshme
- Mungesë përqendrimi dhe hutim gjatë ditës
- Ndjenja e një tensioni të brendshëm që nuk largohet
- Frikë pa shkak ose mbi-analizim i situatave të zakonshme
- Dëshirë për izolim dhe shmangie të kontakteve sociale
Çfarë rekomandojnë ekspertët?
Psikologët këshillojnë që të mos injorohet asnjë shenjë që zgjat më shumë se disa javë. Trajtimi i hershëm i ankthit është shumë më efektiv. Këshillat për menaxhim përfshijnë:
- Krijimin e rutinës së shëndetshme ditore (gjumi, ushqimi, aktiviteti fizik)
- Kufizimin e përdorimit të rrjeteve sociale
- Meditim ose ushtrime relaksimi
- Komunikim i hapur me persona të afërt
- Kërkimi i ndihmës profesionale nëse simptomat nuk kalojnë
Ankthi nuk është thjesht një ndjesi kalimtare stresi. Tek të rinjtë, ai po bëhet një gjendje e përhershme, e cila po ndikon në mënyrë serioze në shëndetin mendor dhe të ardhmen e tyre. Pranimi, ndërgjegjësimi dhe mbështetja janë çelësat për ta thyer këtë “epidemi të heshtur” përpara se të lërë pasoja të thella dhe afatgjata.