Nga [Emri Yt]
Në një kohë kur videot 15-sekondëshe po dominojnë vëmendjen tonë, shumëkush pyet: A po e humbasim dashurinë për librat? Me rritjen e platformave si TikTok dhe zbehjen e durimit për përmbajtje të gjata, duket se leximi tradicional është në rrezik. Por ironikisht, vetë TikTok – platforma që shpesh akuzohet për shpërqendrim – po sjell një rilindje të re të leximit tek të rinjtë.
📉 Leximi në rënie – ose në ndryshim?
Statistikat globale tregojnë se koha e kaluar duke lexuar libra ka rënë, veçanërisht tek të rinjtë. Teknologjia, media sociale dhe rrjetet vizuale kanë ndryshuar mënyrën si konsumojmë informacion. Sipas një sondazhi të Pew Research, vetëm 23% e të rinjve amerikanë kanë lexuar një libër për kënaqësi në muajin e fundit – një shifër shumë më e ulët krahasuar me një dekadë më parë.
Në Shqipëri, shumë të rinj e lidhin leximin me detyrën dhe jo me kënaqësinë. Librat digjitalë, por edhe presioni i rrjeteve sociale, po lënë gjithnjë e më pak hapësirë për letërsinë tradicionale.
📲 Por çfarë është BookTok?
“BookTok” është një komunitet brenda TikTok-ut ku përdoruesit ndajnë rekomandime, përmbledhje, komente emocionale dhe ndonjëherë edhe lot për librat që i kanë prekur. Me miliona ndjekës dhe hashtagje si #BookTok, #BookRecommendations apo #TikTokMadeMeReadIt, kjo lëvizje ka ndikuar realisht në tregun botëror të librit.
- Librat e rikthyer në listat e më të shiturve falë BookTok përfshijnë tituj si “It Ends With Us” nga Colleen Hoover, “The Song of Achilles” nga Madeline Miller dhe “A Little Life” nga Hanya Yanagihara.
- Platforma ka çuar në rritje të shitjeve fizike të librave, veçanërisht tek të rinjtë 16–25 vjeç.
📚 TikTok si mjet për përhapjen e leximit?
Paradoksalisht, një aplikacion i ndërtuar për përmbajtje të shpejtë po e ringjall letërsinë. Përdoruesit bëhen influencues letrarë, krijojnë “book hauls”, tregojnë copëza librash që i kanë emocionuar dhe nxisin diskutime që shpesh mungojnë në klasat shkollore.
Disa efekte pozitive të TikTok në letërsi:
- Bën librin “trendy” – Rrit kuriozitetin dhe e bën leximin një trend social.
- Nxit komunitetin – Rreth librave krijohen rrjete miqësie dhe diskutimi.
- Rikthen autorë të harruar – Shumë libra të vjetër ribëhen të njohur pas viraleve.
📖 Po cilët libra lexohen më shumë?
Librat më të përhapur në BookTok janë kryesisht të zhanrit romancë, fantazi dhe young adult (YA). Ato që trajtojnë ndjenja të forta, trauma emocionale apo dashuri dramatike janë më të përhapurit.
Disa autorë që kanë përfituar nga suksesi i TikTok-ut përfshijnë:
- Colleen Hoover
- Taylor Jenkins Reid
- Sarah J. Maas
- Ali Hazelwood
- Emily Henry
🤔 Po letërsia klasike?
Këtu dilema bëhet më serioze. Edhe pse BookTok ndihmon në rritjen e leximit, ai e shtyn leximin drejt një tipi të veçantë librash – të thjeshtë për t’u përtypur dhe emocionalisht ngarkues. Autorët klasikë – nga Dostojevski te Ismail Kadare – kanë më pak gjasa të bëhen virale në një video të shpejtë.
Pra, leximi nuk po zhduket – por po ndryshon forma, ritmi dhe qëllimi.
🇦🇱 Si është situata në Shqipëri?
Edhe në TikTok-un shqiptar, hashtaget si #libra, #BookTokAlbania apo #RekomandimeLibrash po fitojnë popullaritet. Lexuesit ndajnë mendimet e tyre mbi libra shqiptarë e të huaj, promovojnë autorë vendas dhe nxisin të tjerët të lexojnë më shumë.
Megjithatë, mungesa e një platforme të strukturuar kulturore apo përfshirja e letërsisë shqiptare në këtë trend global mbetet e vakët. Autorët shqiptarë rrallëherë arrijnë të “trending-ohen” në të njëjtin nivel me autorët anglofonë.
✅ Përfundim: A po zhduket leximi?
Jo, por po transformohet. TikTok nuk është fundi i leximit, por një formë e re e tij. Ndoshta nuk do të lexojmë më libra 800-faqesh me të njëjtin zell si brezat më parë, por kjo nuk do të thotë që nuk lexojmë fare. Në vend të kësaj, lexojmë më emocionalisht, më komunitarisht dhe më vizualisht.
Ndoshta pyetja e vërtetë nuk është “A po zhduket leximi?”, por:
“A jemi gati të pranojmë forma të reja të dashurisë për librin?”