Në juglindje të Greqisë, në gadishullin e Halkidikit, ngrihet një nga vendet më misterioze dhe shpirtërore të botës ortodokse – Mali Atos, i njohur ndryshe si “Kopshti i Zonjës së Bekuar”. Për më shumë se një mijë vjet, në këtë tokë të shenjtë kanë jetuar mijëra murgj nga vende të ndryshme, duke ndërtuar një republikë monastike të pavarur, ku jeta rrjedh larg botës moderne.
Por Mali Atos është i famshëm edhe për një rregull unik që e dallon nga çdo vend tjetër në botë: aty nuk lejohen gratë.
Një bekim i lashtë
Sipas traditës ortodokse, Virgjëresha Mari – nëna e Jezus Krishtit – udhëtoi dikur me anije drejt Qipros, por era e fortë e hodhi në brigjet e Atosit. E mahnitur nga bukuria e vendit, ajo bekoi malësinë dhe tha:
“Ky vend do të jetë kopshti im dhe parajsa ime mbi tokë.”
Që nga ai moment, Mali Atos u shpall tokë e shenjtë e Zonjës Mari, dhe si shenjë nderimi për të, u vendos që asnjë grua tjetër të mos e shkelte këtë tokë.
Rregulli i “Avaton”
Ky ndalim i njohur si “Avaton” është më shumë se një zakon fetar — është një ligj i shenjtë që u përcaktua në vitin 1046 dhe zbatohet ende sot.
Rregulli ka për qëllim të ruajë jetën asketike dhe celibatin e murgjve, të cilët kanë zgjedhur të jetojnë në vetmi, lutje dhe përkushtim të plotë ndaj Zotit.
Prania e grave shihet si një shqetësim shpirtëror që mund të prishë këtë qetësi dhe përqendrim hyjnor.
Ligj që mbrohet edhe sot
Pavarësisht nga kohët moderne, “Avaton” është ende i vlefshëm ligjërisht.
Greqia dhe Bashkimi Evropian e njohin Malin Atos si “zonë autonome me karakter fetar unik”, duke e lënë këtë traditë të pandryshuar për më shumë se një mijëvjeçar.
Raste të rralla shkeljeje
Gjatë historisë, janë shënuar disa raste të rralla kur gra kanë hyrë fshehurazi në Atos — zakonisht gjatë luftërave ose si refugjate — por në përgjithësi, rregulli është respektuar me fanatizëm.
Madje, edhe kafshët femra (përveç maceve dhe zogjve të egër) nuk lejohen në territorin e Malit Atos.
Një botë jashtë kohe
Mali Atos mbetet një vend i heshtur, pa turizëm, pa zhurmë, pa teknologji moderne.
Një botë ku çdo ditë fillon me lutje, qirinj, dhe këmbanat e manastireve që kumbojnë mbi det.
Për shumë besimtarë, ky vend është një portë drejt përjetësisë, ku koha ndalet dhe shpirti gjen paqe.
Në thelb, gratë nuk lejohen në Malin Atos jo për diskriminim, por sepse murgjit e konsiderojnë këtë tokë si tokë e shenjtë e Zonjës Mari, e vetmja “grua” që mbretëron aty përjetësisht.