Etiketat ushqimore dhe mashtrimet e vogla që konsumatori nuk i sheh gjithmonë
NĂ« njĂ« botĂ« ku tregu ushqimor Ă«shtĂ« i tejmbushur me opsione, ambalazhe ngjyrĂ« ndritshme dhe slogane si “100% natyrale” apo “pa sheqer tĂ« shtuar”, konsumatorĂ«t ndihen tĂ« sigurt… por a dimĂ« vĂ«rtet çfarĂ« po hamĂ«?
E vĂ«rteta Ă«shtĂ« se shumĂ« etiketa ushqimore nuk janĂ« as transparente dhe as tĂ« sinqerta. Nga pĂ«rkufizimet e lĂ«shuara lirshĂ«m deri te truket ligjore qĂ« fshehin pĂ«rbĂ«rĂ«s tĂ« dĂ«mshĂ«m, industria ushqimore ka mĂ«suar si tĂ« manipulojĂ« perceptimin tonĂ« pĂ«r “tĂ« shĂ«ndetshmen”.
1. âNatyraleâ nuk do tĂ« thotĂ« asgjë⊠ligjĂ«risht
ShumĂ« produkte pĂ«rdorin fjalĂ«n “natyrale” pĂ«r tĂ« krijuar idenĂ« se pĂ«rbĂ«rĂ«sit janĂ« tĂ« papĂ«rpunuar dhe tĂ« sigurt.
Por nĂ« shumĂ« vende, pĂ«rfshirĂ« BE dhe SHBA, nuk ka njĂ« pĂ«rkufizim ligjor tĂ« qartĂ« pĂ«r fjalĂ«n ânatyraleâ. Kjo i lejon kompanitĂ« tĂ« vendosin kĂ«tĂ« etiketĂ« edhe mbi ushqime tĂ« pĂ«rpunuara, me ngjyrues, konservues apo aroma artificiale.
2. âPa sheqer tĂ« shtuarâ â Pa sheqer
Etiketa si “pa sheqer tĂ« shtuar” tingĂ«llojnĂ« si njĂ« zgjedhje e shĂ«ndetshme, por nuk thonĂ« gjithçka.
Produkti mund të përmbajë sheqerna natyrale (si ato në lëngjet e frutave të koncentruar), të cilat kanë të njëjtin efekt në trup si sheqeri i zakonshëm.
Gjithashtu, shumë prodhues përdorin emra alternativë për sheqerin, si:
- dekstrozë
- maltodextrinë
- fruktozë
- shurup misri
… pĂ«r tĂ« âfshehurâ sasinĂ« reale tĂ« sheqerit nĂ« pĂ«rbĂ«rje.
3. âPa yndyra transâ mund tĂ« pĂ«rmbajĂ« yndyra trans!
Sipas disa rregulloreve, nĂ«se njĂ« produkt pĂ«rmban mĂ« pak se 0.5g yndyrna trans pĂ«r porcion, ai lejohet tĂ« shĂ«nojĂ« â0g yndyrna transâ.
Por nëse ha disa porcione (gjë që ndodh shpesh me produktet e paketimit të vogël), sasia reale e yndyrnave të rrezikshme rritet ndjeshëm.
4. âBioâ dhe âOrganikeâ â kur janĂ« tĂ« vĂ«rteta?
NdĂ«rkohĂ« qĂ« certifikatat organike ekzistojnĂ« dhe janĂ« mĂ« tĂ« besueshme, jo çdo produkt qĂ« mban fjalĂ«n “bio” Ă«shtĂ« vĂ«rtet i tillĂ«.
ShumĂ« prodhues pĂ«rdorin fjalĂ« si âi kultivuar natyrshĂ«mâ, âi pastĂ«râ apo âi pa trajtuarâ â qĂ« nuk janĂ« tĂ« certifikuara, por krijojnĂ« perceptimin e njĂ« produkti tĂ« shĂ«ndetshĂ«m, pa qenĂ« tĂ« tillĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ«.
5. Porcionet mashtruese â mĂ« pak nĂ« etiketĂ«, mĂ« shumĂ« nĂ« pjatĂ«
NjĂ« tjetĂ«r mashtrim i zakonshĂ«m Ă«shtĂ« ndarja e produktit nĂ« âporcion tĂ« vogĂ«lâ pĂ«r tĂ« ulur artificialisht vlerat ushqyese nĂ« etiketĂ«.
NjĂ« çokollatĂ« qĂ« ti e ha e gjitha, nĂ« etiketĂ« mund tĂ« llogaritet si 2 apo 3 porcione â pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« qĂ« sheqeri, yndyra apo kalorite tĂ« duken mĂ« tĂ« ulĂ«ta.
6. Ngjyrat dhe grafika qĂ« “shiten si shĂ«ndet”
Shumë ambalazhe luajnë me psikologjinë tonë:
- Ngjyra jeshile ose e kaltĂ«r pĂ«rdoret pĂ«r tĂ« sugjeruar âfreskiâ apo âbioâ.
- Imazhet e frutave të freskëta krijojnë idenë se produkti është i pasur në përbërje natyrale.
- Shprehjet si âsuperfoodâ, âdetoxâ, âlightâ nuk kanĂ« ndonjĂ« standard tĂ« rregulluar ligjĂ«risht.
â Si tĂ« lexojmĂ« etiketat si duhet?
- Shiko listën e përbërësve, jo vetëm titullin në ballinë. Ajo listë është më e rëndësishme se çdo slogan.
- Sa më i shkurtër dhe i kuptueshëm përbërësi, aq më mirë.
- Shmang produktet me shumë emra të panjohur (që tingëllojnë si kimikate).
- Kontrollo madhĂ«sinĂ« e porcionit â dhe krahasoje me sa realisht konsumon.
- Mos u mashtroni nga paketimi apo ngjyrat â ushqimi i shĂ«ndetshĂ«m nuk ka nevojĂ« pĂ«r marketing agresiv.
đ§ NĂ« fund tĂ« ditĂ«s…
Ushqimi qĂ« hamĂ« ndikon drejtpĂ«rdrejt nĂ« shĂ«ndetin tonĂ«, nivelin e energjisĂ« dhe gjendjen emocionale. TĂ« lexosh etiketa me vĂ«mendje nuk Ă«shtĂ« paranojĂ« â Ă«shtĂ« vetĂ«dije.
Dhe vetëdija është hapi i parë drejt të ushqyerit të shëndetshëm dhe të qëndrueshëm.